Duurzaam watergebruik
Toegang tot water is sinds de oudheid een fundamenteel recht.
Als ik aan water denk, zie ik altijd voor mij hoe onze nachtwaker (een Moslim) in Mali vijf maal per dag zijn handen, voeten en gezicht waste voor het gebed, en dat deed hij met één kopje water. Met heel veel aandacht. Wat een efficiënt en bewust gebruik van water!
Toegang tot water is sinds de oudheid een fundamenteel recht. Toch lijdt de helft van de bevolking in ontwikkelingslanden aan ziekten die verband houden met onvoldoende toegang tot schoon water. Aan die ziekten sterven elk jaar zeven miljoen mensen. Er is op de aarde ruim voldoende water voor de waterbehoeften van alle mensen, inclusief water voor koken en sanitaire voorzieningen. Maar het beschikbare water is slecht verdeeld, in sommige landen is er schaarste, in andere overvloed. De internationale gemeenschap heeft sinds 2002 het recht op water erkend als een mensenrecht. De schendingen van dat recht neemt vele vormen aan: industriële vervuiling van waterbronnen, het gebrek aan zuiver drinkwater voor arme stadsbewoners, een prijs die water ontoegankelijk maakt voor de armen, een monopolie op waterbronnen door commerciële ondernemingen, en het beperken van watertoevoer als middel om een oplossing in politieke conflicten af te dwingen.
In Nederland hebben we toch voldoende water? Dat klopt. Toch is het zinvol om zuinig om te gaan met water, want het zuiveren van water kost veel energie, en als alle kosten zouden worden door berekend dan zou water eigenlijk een stuk duurder moeten zijn. Minder bekend is de aanspraak die wij maken op schaars water elders in de wereld. Water schaarste in zuidelijke landen komt vooral omdat de verkeerde keuzes worden gemaakt in het gebruik van water. Wereldwijd wordt verreweg het meeste water gebruikt voor landbouw; meer dan 70 maal meer dan voor drinkwater, vooral door irrigatie. En veel van die geïrrigeerde landbouw producten worden verhandeld. Als de werkelijke kosten van water zouden worden doorberekend, dan waren die producten een stuk duurder geweest.
Neem bijvoorbeeld vlees. Wist je dat het 16,000 l water kost om 1 kg rundvlees te produceren? Dat is evenveel als ongeveer 300 keer douchen. Dat komt omdat bij de productie van vlees een inefficiënte omzet wordt gemaakt van veevoer naar vlees, immers het dier heeft zelf ook energie nodig. Dus is er voor 1 kg vlees erg veel veevoer nodig, en voor de productie van voer is weer veel water nodig. De productie van veevoer vindt vaak plaats in het buitenland, waar wij zodoende indirect ook een beslag op schaars water doen. Een ander voorbeeld: de hoeveelheid water die nodig is in het productieproces van 1 kopje koffie is maar liefst 140 l. Niks mis mee als er maar wel voldoende voor wordt betaald.
Je kunt je eigen water voetafdruk uitrekenen, waarin de hoeveelheid vlees die je eet ook van belang is. Er staan ook volop bruikbare tips om water te besparen.
Zie www.waterfootprint.org.
Hans Schravesande
